Omurga hareket segmenti üç eklemden meydana gelir. Bunlardan biri intervertebral disk, diğer ikisi de faset eklemdir. Bu üç yapı bütüncüldür ve bir bölümde meydana gelen bozukluk diğer kısımları da etkiler. Bu şekilde meydana gelen tabloya servikal disk hastalığı denilir. Dejenerasyonun sebebi intervebral disk oluşumundaki su oranının azalmadır.
Intervertebral diskin oluştuğu yapılar
- Su yapı hacminin yaklaşık %90 - 95'lik kısmını oluşturur.
- Proteoglikanlar (özel glikoproteinler)
- Kollejen
Servikal disk hastalığına eşlik eden değişiklikler
- İntervertebral disk dejenerasyonu
- Faset eklem dejenerasyonu
- Ligament kıvrılması
- Ligament hipertrofisi
- Osteofit formasyonu
- Kıkırdak uç tablalarında spur
- Spondilolistezis (bel kayması)
Servikal disk hastalığı sonucu oluşan durumlar
- Sevikal spondiloz
- Spinal sinir kökü tutulumuna eşlik eden hastalıklar (radikülopati)
- Servikal myelopati
- Servikal disk hernisi
- Travmatik durumlar (travmalar oluşabilir)
- Spinal kanal daralması
Servikal disk hastalığının klinik ilerleyişi
Servikal disk hastalığı yavaş ve belirti vermeden sinsice ilerlerler. Fakat bazı durumlarda aniden de gelişebilir.
Servikal disk hastalığının belirtileri
- Myelopati (servikal spondiloza bağlı)
- Radikulopati
- Kronik veya akut omurilik tutulması
- Ağrı (En sık karşılaşılan belirtisidir.)
- Eklemlerde spastisite (Çok şiddetli ağrı sebebidir.)
- Disk hernisi
- Forominal darlık
- Derin duyu bozuklukları
- Patolojik refleksler
- Motor ve duyusal reflekslerde değişiklikler
- Ekstremitelerde güçsüzlük ve sertlik meyda gelmesi (özellikle alt ekstremite)
- Yürüme bozulukları ve dengesizlik
- El becerilerinin azalması veya kaybolması (yazı yazmada, şekil çizmede güçlükler veya hşç yazama.)
- Üriner inkontinans
- Üst ekstremitelerde paralize
- Duyu kayıpları (özellikle ısı duyu kaybı)
Servikal disk hastalığında ayrıt edilmesi gereken diğer tanılar
- Multiple skleroz (MS)
- Amyotrofik lateral sklerozdur
- Hidrosefali
- Guilain-Barre Sendromu
- Metabolik myelopati
- Enfeksiyon
- Serebrovasküler patolojiler
- İntramedüller tümörler
- Siringomyeli
Servikal disk hastalığında tanı nasıl konulur?
- Manyetik rezonans görüntüleme (hernide önemli bir tanı yöntemdir)
- Direk servikal grafi
- Bilgisayarlı tomografi
- Servikal myelografi
- Spurling testi
- L’hermitte testi
- Nurick ve JOA sınıflamaları (myelopati ve radikülopatiyi net bir şekilde değerlendirmek için kullanılır)
Servikal disk hastalığı tedavisi
- Konservatif tedavi (koruyucu)
- Boyun korsesi kullanmak (kontrollü hareket kısıtlığı sağlayabilmek için)
- Boyun egzersizleri
- Non-steroid antienflamatuar ilaçlar
- Kas gevşetici (ankaiyolitikler)
- Analjezik (ağrı için)
- Cerrahi tedavi (sinir köklerinde ve omurilikte meydana gelen basıyı ortadan kaldırmak için)
Servikal disk hastalığı hemşirelik bakım planı
- Hastanın ağrıları non-farmakolojik yöntemler ile azaltılmaya çalışılır.
- Dikkati başka yöne çekme
- Sıcak uygulama
- Soğuk uygulama
- Masaj
- Aktivite kısıtlama vb. - Dindirilemeyen ağrılarda analjezik uygulanır (hekim istemiyle)
- Hastaya uygun aktivite programları hazırlanır.
- Hastanın anksiyete durumu azaltılır.
- Hastanın kendisini ifade edilmesi sağlanır.
- Hastaya cerrahi bir girişim uygulanırsa, işlem sonrası supine pozisyonunda hasta yatakta dinlendirilir.
- Hastada kontrollü boyun hareketi kısıtlaması yapılması için boyunluk takılır.
- Hastanın oral alım durumu değerlendirilir.
- Kişiye özel diyet programı uygulanır. (diyetisyen yardımıyla.)
- Hastaya ve hasta yakınlarına hastaya uygulanan işlem ve bakımı hakkında eğitim verilir bilgi eksikliği giderilir.
- Hastaya taburculuk esnasında taburculuk eğitimi verilir.
- Hastaya taburculuk eğitiminde;
- Kullanması gereken ilaçlar
- Pansuman günleri
- Boyunluk kullanma süresi
- Yapabileceği aktiviteleri anlatılmalır. - Hastanın kontrol günlerini aksatmamasının önemi hastaya anlatılır.
KAYNAK: Hemsire.Com