Öksürme egzersizleri; bronşlarda biriken sekresyonun (akıntının) kolay bir şekilde atılmasına ve öksürüğü kontrol etmeye yardımcı olur. Etkili bir şekilde öksürme, sekresyonun akciğerlerden dışarı atılmasına yardımcı olur, bakterilerin çoğalarak pnömoni vb. hastalıkları oluşturmasını engeller.
İlgili içerik:
Derin solunum egzersizleri
Öksürme egzersizleri hakkında bilinmesi gerekenler;
- Sekresyon birikme riski fazla olan hastalar, öksürme egzersizlerine ameliyat öncesinde başlamalıdır.
- Kulak veya göz cerrahisi geçirecek ya da hiatus veya büyük karın fıtık tamiri yapılacak hastalarda öksürme egzersizi yaptırılmamalıdır.
- Beyin cerrahisinden ameliyat olan hastalar ameliyat sonrası kafa içi basıncı arttırmamak için öksürmemelidir.
ÖKSÜRME EGZERSİZLERİ İŞLEM BASAMAKLARI
- Hastanın durumu engel teşkil etmiyorsa yatağının kenarına oturması söylenir. Hastanın ayakları yere değmiyorsa bir yükseltici verilir. Hastanın bacaklarını kıvırarak hafifçe öne doğru eğilmesi söylenir.
- Hasta göğüs veya karın ameliyatı olmak için hazırlanmışsa öksürürken yarasını nasıl destekleyeceği öğretilir.
- Hastaya yavaş ve derin soluk alması gerektiği söylenir. Bunun için hasta burundan soluk almalı ve göğsü tam olarak genişlemeli, daha sonra ağızdan nefes vermeli ve göğüs kafesinin sönerek indiğini hissetmelidir. Sonra bu işlemi tekrar etmelidir.
- Hastanın daha sonra 3. kez derin bir nefes alması ve içinde tutması söylenir.
- Hasta 2-3 kez art arda öksürtülür (Bir kez yeterli değildir). Daha sonra hastanın 4 kez normal nefes alarak yavaşça vermesi ve sakinleşmesi sağlanır.
- Ameliyat öncesinde hastanın bu egzersizleri en az bir kez yapması sağlanmalıdır.
- Ameliyattan sonra akciğerlerdeki sekresyonları atabilmek için en az her iki saatte bir derin nefes alma ile beraber öksürme egzersizinin yapılması solunum komplikasyonlarını önleyicidir. Bu egzersiz yapılırken mutlaka hastanın dikişleri desteklenmelidir.
- Öksürme esnasında yardımcı solunum kaslarının kullanımı, özellikle torasik ve abdominal insizyonlarda hasta için ağrılı olacağından çekince yaratabilir. Bu durum hastanda insizyona zarar vereceği endişesi ile derin soluk alma ve öksürmeyi kısıtladığı görülür. Hastaya doğru uygulama ile insizyonun zarar görmeyeceği, solunumunu rahatlatacağı açıklanmalıdır.
- Ameliyat öncesi hasta eğitiminde doğru uygulama hemşire tarafından gösterilmeli ve hastanın öksürme egzersizlerini doğru şekilde yaptığından emin olunmalıdır.
Cerrahi insizyon yerini koruma / destekleme
Hastaya öksürme ve ayağa kaldırma esnasında yastık, havlu vb. gereç yerleştirerek insizyon bölgesinin desteklemesi gerektiği anlatılır. İnsizyon (kesi) bölgesine iki elini birbirine kenetleyerek hafif baskı yapması gösterilerek anlatılmalıdır. Bu işlem esnasında küçük bir yastık ya da benzeri bir yardımcı araç kullanabileceği öğretilerek uygun teknik gösterilir.
Öksürme egzersizlerinde dikkate alınması gereken hususlar
- Hastaya uygulama hakkında bilgi verilir.
- İşlem için hastadan rızası alınır.
- Hasta sandalyeye oturtulur ya da yatak içinde dik oturur pozisyon verilir.
- Batın ameliyatı geçirmiş ise bir yastık ya da katlanmış havlu insizyon bölgesi üstüne gelecek biçimde yerleştirilir. Öksürme sırasında, bölgenin yastıkla kuvvetlice desteklemesi konusunda hasta uyarılır.
- Hastanın eline kâğıt havlu ya da mendil verilir.
- İşlem sonrası hastaya rahat pozisyon verilir.
- Malzemeler, ortamdan uzaklaştırılır.
- Yapılan uygulama ve gözlem bulguları kayıt edilir.
Öksürme egzersizi, üç kez; hasta tolere edebiliyorsa beş kez tekrarlanır. Hasta egzersiz sırasında çok yorulmuşsa dinlenmesi için zaman verilmelidir.
KAYNAK: Hemsire.Com