Suda boğulmalar esnasında eğitimsiz kişiler tarafından yapılmakta olan kalp masajları, yılan ve böcek sokması gibi durumlarda yarayı emmek ve sara nöbeti geçirmekte olan hastaya soğan koklatmak... İlk yardımda doğru bilinmekte olan yanlışlar arasındadır, kişinin canını kurtamanın tam aksi hayati tehlikeyi de artırıyor.
İlk yardım yapacak kişinin paniğe kapılması!
Stres içerisindeki bir bireyin karşıdakine yardım edebilmesi oldukça zordur. Bireyin paniklemeden, sakin bir şekilde daha önceden bildiği şeyi uygulamaya koyması esastır.
Bayılma hali; kısa süreli bilinç kayıplarıdır!
Sebebi kan basıncının düşmesi, açlık hali, havasız ortamda kalma, aşırı sevinç hali ya da aşırı üzüntü hali gibi duygusal hallerdeki ani değişiklikler olabilmektedir.
Bayılma hallerinde!
- Öncelikle hastanın nabzının atıp atmadığı ve solunumun olup olmadığı kontrol edilir.
- Hastanın nabzı ve solunumu düzenli olarak çalışmakta ise sırt üstü yatırılarak ayakları biraz yükseltilir ve hareket etmemesi sağlanır.
- Üzerindeki sıkı kıyafetler gevetilmelidir, kapalı ve kalabalık bir ortamda ise sakin ve açık bir alana alınmalıdır.
- Kişi 5 dakika içerisinde kendine gelmediyse sağlık ekiplerine başvurmak ya da dikkatli bir şekilde hastaneye götürmek en doğrusudur.
Sara nöbeti geçirmekte olan hastaya soğan koklatmanın hiçbir faydası yoktur!
Epilepsi hastaları bayıldığı zaman, kendine zarar vermesini engellemek gerekmektedir. Epilepsi nöbetindeki hastaya soğan koklatmaya çalışmak ya da bayılan birine kolonya koklatmaya çalışmak asıl amacı hastaya dışarıdan bir uyaran vermek olarak düşünülebilmektedir, ama bu gibi uyaranlar epilepsi krizinin geçmesine etkisi olmamaktadır. Hatta kolonyalı mendil ile ağzını kapatmak gibi hareketler hastanın nefes almasını engel olabilir. Hastane şartlarının dışında kişi nöbet geçiriyorsa;
- En önemli tavsiye, kasılmalar sebebiyle kendine o anda zarar verecek pozisyonlardan kurtarmak için çaba sarf etmektir.
- Eğer varsa etraftaki tehlikeli cisimleri yanından uzaklaştırmak ve hastayı kendi haline bırakmaktır.
- Başının herhangi bir yere çarpmamasına engel olarak, kişinin dilini ısırmasını önlemek için dişlerinin arasına bir mendil ya da kravat konabilir.
- Çoğu nöbet genellikle 1-2 dk içinde kendi kendine durur, bunu beklemek ve sağlık ekiplerini çağırmak gerekir.
Kırık ucu açıkta ise steril bir bez yardımıyla yaranın üzerini kapamak önemli!
Kırık varsa en önemli şey o bölgeyi hareket ettirmemektir. Eğer kemiklerde şekil bozukluğu yoksa, bir yaralanmanın burkulma mı, kırık mı olduğunu anlamak zordur. İkisinde de aynı yöntemler kullanılabilir. Kemik ucunun dışarıda olduğu açık bir kırıksa steril bir bez yardımıyla yaranın üzerini kapatmak ve mümkün olduğunca az hareketle en yakın sağlık kuruluşuna baş vurmak gerekmektedir.
Zehirli böcek veya yılan sokmalarında, yarayı emmek yanlıştır!
Genellikle yaz aylarında rastladığımız bu durumlarda, yılanın veya böceğin zehirli olup olmadığını anlamak çok güçtür. Yılan ya da zehirli akreplerin cinsini anca konunun uzmanları bilebilirler. Bu şekildeki yaralanmaları her zaman ciddiye almak gerekir. Böyle durumlarda ısırılan bölgeyi yıkamak, eğer varsa alkol veya batticon gibi antiseptiklerle temizlemek ve kanın geri dönüşümünü engelleyebilecek uygulamalar yapmak önem arz etmektedir. Yani bir bezle yaralı bölgeyi, üst kısmından sıkıp bağlamak ve en kısa zamanda bir sağlık kuruluşlarına başvurmak gerekmektedir. Yaralı bölgeyi kesmek ya da emmek son derece yanlış ve bu şekilde müdahale eden kişinin hayatını tehdit edebilecek uygulamalardır. Ancak başka bir yöntem ile , olay yerinde vakum oluşturularak ısırılan bölge içindeki zehri emme olanağı varsa, faydalı olacaktır.
Bilinçsiz kalp masajı hayati tehlike nedeni!
Boğulma, suda ya da yoğun duman nedeniyle gerçekleşir. Suda boğulmada solunum yollarına su kaçtığından dolayı burada refleks olarak spazm oluşur ve vücut kendi kendine solunum yolunu kapatmak durumunda kalır. Kişi sudan çıkarıldığı anda hayati fonksiyonlarının kontrolü yapılmalıdır. Nabız, kalp atışları ve solunum kontrol edilmelidir. Bu bulgularda sorun varsa solunum ve kalp masajı yapılmalıdır. Ancak bunları muhakkak ilk yardımı eğitimi alan bir kişinin yapması gerekmektedir. Yanlış yapılan kalp masajı hayat kurtarmak istenirken, kişinin hayatını tehlikeye atabilmektedir. Duman boğulmalarında ise kişiyi ilk başta açık havaya çıkarmak gerekmektedir. Kendi solunumu yoksa ağızdan ağza suni solunum yapılmalıdır.
Özellikle anne-babalar “heimlich manevrası”nı bilmeli!
Yabancı cisim tıkanmaları, genellikle bir şey yemekte iken veya içerken gülme ya da ani hareket etme sonucunda çıkabileceği gibi, sıklıkla çocukların oyun oynadığı zaman cisimleri ağız ve burunlarına sokmaları sonucu da görülebilmektedir. Kişi konuşamıyorsa, öksüremiyorsa, iki eliyle boğazını kavramış ve panik halinde ise, aşırı zorlanarak nefes almaya çalışıyor ise hemen müdahale edilmesi gerekmektedir.
Eğer kişide şiddetli soluk yolu tıkanması bulguları var ise bir elle kişi göğsünden desteklenmeli, mümkün olduğunca öne eğilmesi sağlanmalıdır. Diğer elin topuk kısmı ile kürek kemiklerinin arasındaki bölgeye 5 kez sert bir şekilde vurun. Eğer sırttan vurulan darbelerle yabancı cisim hala çıkmadıysa karından itme işlemi (Heimlich manevrası) uygulanmalıdır. Özellikle anne-babalar bu manevranın nasıl uygulandığı ile ilgili bilgi sahibi olmalıdır.
KAYNAK: Hemsire.Com