Bu makalemizde Solunum Sistemi Fizyolojisi hemşirelik ders notlarını kısa kısa paylaşacağız.
Solunum Sistemi Ne İş Yapar?
Havadan kana ve kandan hücrelere O2 değişimi, hücrelerden kana ve andan havaya CO2 değişimi, kan pH’sının düzenlenmesi ve ses çıkartma işi yaptığı belli başlı görevlerdir.
Hava Yolları: Dışarıdan Alveollere Havanın Taşınımı
Süzme, ısıtma ve nemlendirme
Burun, (ağız), trake, bronşlar ve bronşioller
Enine kesit alanında büyük artış!
Başlıca Gaz Kanunları
Temel gaz kanunları şunlardır:
- Gazlar, sıkışabilirler.
- Basınç farkı yönünde akarlar.
- Direnç artarsa akış azalır.
- “Hava”, bağımsız olarak difüze olan gazların bir karışımıdır.
- Her bir gazın karışım içinde miktarına bağlı bir “kısmî basıncı” (Pgaz) vardır.
Bir Gazın Çözünürlüğünü Etkileyen Faktörler:
- Gazın “kısmi basıncı”
- Sıcaklık (ters orantı!)
- Çeşitli çözücülerdeki çözünürlüğü
- Suda O2: 0.15 mmol/L (zayıf)
- Suda CO2: 3.0 mmol/L (kuvvetli [x20])
Oksijenin sudaki çözünürlüğü zayıftır.
Karbondioksit ise suda iyi çözünür.
Havalanma (Ventilasyon) Mekaniği
- Nefes alma (inspirasyon)
- Nefes verme (ekspirasyon)
- Diyafram
- Göğüs kafesi: Kaburgalar ve kaslar
- Plevra Zarı
Ventilasyona Etkiyen Önemli Faktörler
- Havayolu çapı (1°)
- Bronkokonstriksiyon
- Bronkodilatasyon
- Havayolu Direnci
- Müköz engelleme
- Alveol “kompliyans”ı
- Sürfaktan
- Yüzey gerilimi
- Alveolün elastikliği
Akciğerde Hacim Uyumu (compliance)
Hacim Uyumu (kompliyans): Verilen bir basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsüdür.
Bir “balonun” kompliyansı:
- Yumuşak bir balon → şişmeye karşı az direnç → şişirmek için gereken iş daha az → yüksek kompliyans
- Sert bir balon → şişmeye karşı daha çok direnç → şişirmek için daha fazla güç gereksinimi → düşük kompliyans
Sürfaktan’ın Bileşimi
- Dipalmitoil fosfatidil kolin [lesitin] (%62)
- Fosfatidil glisin (%5)
- Diğer fosfolipidler (%10)
- Nötral yağlar (%13)
- Proteinler
- SP-A: Sürfaktan geri emilimi
- SP-B ve SP-C: Film oluşumunu kolaylaştırır.
- Ca2+ (%2)
Sürfaktan’ın İşlevleri
- Kalıcı düşük yüzey gerilimi,
- Solunum işi artışı (direnç azalması),
- Akciğer kompliyansında artış,
- Alveol açılma basıncında düşüş,
- Alveol sıvı tahliyesinde artış,
- Yabancı tanecik tahliyesinde artış,
- Hücresel döşemenin korunması,
NRDS “Yenidoğan Zorlu Solunum Hastalığı”
- Yenidoğan Zorlu Solunum Hastalığı
- “Newborn Respiratory Distress Syndrome”; NRDS
- Sürfaktan eksikliği;
- Aşırı alveol yüzey gerilimi;
- Akciğerlerin sönmesi/şişememesi;
- Yenidoğan (öz. prematur) bebeklerde ölümcüldür!
KAYNAK: Doç. Dr. Sinan Canan'dan mail yoluyla izin alınarak bu içerik yayınlanmıştır. İçerik paylaşılacaksa Sinan hocamızdan izin alarak paylaşınız.