Mukozit, ağız ve diş etlerinde gözlemlenen, normal mukoza tabakasındaki bozunma ile teşhis edilen rahatsızlıktır.
Kemoterapi ve radyoterapi tedavisi gören kanser hastalarında sık sık rastlanan ülseratif ve inflamatuar komplikasyonlardan biridir. Bu tedavi sürecindeki hastaların neredeyse yarısında bu rahatsızlığa rastlanmaktadır.
>> Hemşirelik tanıları ve bakım planlarıMukozit etiyolojik faktörler
- Yetersiz beslenme
- Ağız hijyeninin bozuk olması
- Bilgi eksikliği
- Uygun olmayan protez
- Ağızdan solunum
- Sigara içme
- Stres
- Yanık
- Endotrakeal-nazogastrik tüp
- Lezyonlar
- Travma
- Enfeksiyon
- Kanser tedavisi
Mukozit tanımlayıcı özellikler
- Dudakların kuru, kırmızı, şiş, kanamalı olması
- Ağrı
- Kaşıntı
- Herpes simplex
- Mukozanın kırmızı, ödemli, kuru, kanamalı olması
- Mukoza üzerinde beyaz lekeler
- Diş etlerinin soluk, kırmızı, parlak, şiş, ülserli ve kanamalı olmasıdır.
Mukozitte amaç: Mukozit oluşumunu önleme ve var olan mukozitin azaltılması ve giderilmesi.
Mukozit hemşirelik girişimleri
- Risk faktörleri belirlenmeli.
- Hastanın ağız bakım alışkanlığı değerlendirilmeli.
- Ağız içindeki tüm yapılar (dişler, diş etleri, dudaklar, yanak mukozaları, dil ve damak) renk, nemlilik, mukoza yapısı ve bütünlüğü, herhangi bir lezyon, ağrı, kanam vb. olması yönünden günde 2 kez değerlendirilmeli.
- Hasta ve ailesine değerlendirmenin nasıl yapılacağı öğretilmeli.
- Koruyucu olarak hangi sıklıkla ve hangi yöntemle ağız bakımı verileceği belirlenmeli.
- Yeterli beslenme ve sıvı alımı takip edilmeli ve kontrendike değilse sıvı alımı için hasta cesaretlendirilmeli.
- Protein, vitamin ve mineralden zengin yiyecekler alınması sağlanmalı.
- Bakteri için uygun ortam yarattığından şeker içeren gıdaları öğün aralarında almamasına yönelik hasta bilgilendirilmeli.
- Mukoz membranın irritasyonunu azaltmak için sigara ve alkol kullanmaması, çok sıcak ya da soğuk ekşi ya da asitli sert ve kuru yiyecekler yememesi, oral mukozayı tahriş ettiğinden %25’in üzerinde alkol içeren gargara kullanmamasına yönelik bilgi verilmeli.
- Günde en az 4 kez önerilen gargara ile ağız bakımı sağlanmalı.
- Florür içeren diş macunu kullanması önerilmeli.
- Günlük ağız değerlendirmesi ve erken belirti bulguları bildirmesinin önemi hasta ve ailesine öğretilmeli.
Bu içerik “Hemşirelik Akademisi” tarafından hazırlanmıştır.