Kronik pankreatit, pankreasın süreklilik gösteren enflamasyon, fibrozis, pankreas kanallarının dilatasyonu ve doku hasarı ile karakterize hastalığıdır. Tekrarlayan pankreatit atakları pankreas dokusunda anatomik ve fonksiyonel kalıcı hasara yol açar.
Kronik Pankreatit Etyolojisi
Kronik pankreatitin en önemli nedeni alkoldür. Nadiren herediter, travma ve metabolik hastalklar, hiperparatiroizm, inflamatuar barsak hastalklar ve ana pankreas kanalının taş veya tümöre bağlı olarak tıkanması sonucunda oluşabilir.
Belirti ve Bulguları
Kronik pankreatitin en önemli klinik bulguları karın ağrısı ve steatoredir. Ağrının karakteri akut pankreatit ile aynıdır ve sıklıkla narkotik analjezik gerektirir. Genellikle yemekten sonra artar ve bu nedenle hastalar yemekten kaçınır hale gelir. Asiner hücre harabiyeti ile birlikte pankreas enzim sekresyonu da azalır ve %10’ların altına iner.
Bu düzeyden sonra hastalarda diyare ve steatore görülür, kilo kaybı başlar. Kronik pankreatitli hastalarda beta hücrelerinin harabiyeti ile endokrin fonksiyonlar da bozulur ve diyabetes mellitus gelişebilir.
Kronik Pankreatit Hemşirelik Tanıları
Gaitada yağ incelemesi, sekretin testi, kan şekeri, glikoz tolerans testi, direkt batın filmi, US, BT ve ERCP (Endoskopik Retrograd Kolanjiyo Pankreatografi) uygulanir.
Kronik Pankreatit Tedavisi ve Bakımı
Tedavi ve bakımın üç ortak temel amacı: ağrıyı kontrol etmek, endokrin yetersizliği kontrol etmek ve egzokrin yetersizliği tedavi etmektir.
Ağrıyı gidermek için öncelikle bağımlılık yapmayan analjezikler verilir, yeterli olmadığında narkotik analjeziklere geçilir. Yüksek doz ek pankreas enzimi vererek karın ağrısı azaltılabilir. Etyolojik neden tedavi edilir. Alkol yasaklanır, az yağlı ya da yağsız diyet önerilir. Diyabet gelişti ise buna yönelik tedavi ve bakım uygulamaları yapılır. B grubu vitaminler, folik asit, B12, A, D, K vitaminleri ve kalsiyum verilebilir.
Kronik pankreatit hastalarında akut ağrı, beslenmede dengesizlik, vücut gereksiniminden daha az beslenme, sıvı volüm eksikliği riski ve terapötik rejimin etkisiz yönetimi gibi hemşirelik tanıları görülebilir.