Glomerülonefrit ve Hemşirelik Bakımı: Glomerülonefrit, genellikle immunolojik reaksiyon sonucu ortaya çıkan, antijen-antikor komplekslerimin glomerul yapısında inflamatuar ve proliferatif değişikliklere neden olmasıyla karakterize hastalıkları kapsayan terimdir.
Glomerülonefrit Nedenleri
Beta Hemolitik Streptokok enfeksiyonları, pnömokoklar, parazitler ve virüslerin neden olduğu enfeksiyonlar. Sistemik Lupus Eritematozus (SLE) ve poliarteritis nodoza gibi kollajen doku hastalıkları, ilaçlar (ör. Sulfonamid), X ışınları glomerulonefrit etiyolojisinde rol oynayan başlıca faktörler olarak bilinmektedir.
Etiyolojik faktöre bağlı olarak, glomerullerde immunolojik ve proliferatif degisiklikler olmaktadir.
Glomerülonefrit Belirtileri
Glomerul bazal membranunda antijen- antikor kompleksi birikimine bağlı olarak kalınlaşma, hasar, glomerul membran geçirgenliğinde artma, porlarda genişleme sonucu protein ve eritrositlerin idrara geçişi kolaylaşır ve buna bağlı klinik belirti ve bulgular ortaya çıkar. Ateş, titreme, halsizlik, çabuk yorulma, baş ağrısı, solukluk, uyku hali,iştahsızlık, bulantı, kusma, başlangıçta, özellikle yüz ve periorbital bölge gibi düşük basınçlı dokularda, ilerleyen dönemde tüm vücutta (ör. karın bölgesinde assit ya da bacaklarda periferal ödem tarzında) ödem görülebilir.
Hipertansiyon, renal ödem ve renal kapsül gerilmesine bağlı abdominal ağrı ya da yan ağrısı, retinal ödem nedeniyle görme keskinliğinde azalma başlıca klinik belirti ve bulgulardır.
Glomerülonefrit Tedavisi
İlaç tedavisi neden olan etkene bağlı olarak değişir. Streptokok enfeksiyonundan sonra gelişen olgularda penisilin procain yada eritromisin tedavisi uygulanır. İmmün yanıtı baskılamak için hızlı ilerleyici tipte olan glomerülonefritlerde kortikosteroid, immünosüpresif tedaviler yada plazmaferez uygulanabilir. Ancak streptokok enfeksiyonu sonrası gelişen akut glomerülonefritlerde (AGN), bu tedavilerin bir yararı olmadığı gibi sıvı retansiyonu ve hipertansiyon gibi yan etkileri de vardır.
Akut evrede hasta yatak istirahatına alınır. Olguların yaklaşık %1- 2’sinde kronikleşme ve son dönme böbrek yetersizliği gelişir. AGN’e bağlı gelişebilecek komplikasyonlar hipertansif ansefalopati, kalp yetersizliği ve pulmoner ödemdir.
Glomerülonefrit ve Hemşirelik Bakım Planları
Hemşirelik Tanısı: Akivite İntoleransı
Neden: Yüksek ürenin kemik iliğini baskılaması ve böbrek fonksiyonlarının bozulmasına bağlı gelişen anemi ve metabolik gereksinim artışına bağlıdır.
Beklenen sonuçlar: Hasta halsizlik ve yorgunluk yakınması olmadan aktivitelerini yerine getirebilir.
Hemşirelik Girişimleri:
- Hastanın fizik ve emosyonel dinlenmesi için uygun bir aktivite planı hazırlamak ve yatak istirahatinin önemi vurgulamak
- Kan değerlerini düzenli aralıklarla izlemek
Hemşirelik tanısı: Beslenmede Dengesizlik-Beden gereksiniminden az beslenme
Neden: Bulantı, kusma ve iştahsızlık .
Beklenen sonuçlar:
- Hasta iştahsızlık, bulantı ve kusma yakınmalarının azaldığını /giderildiğini ifade eder, önerilen diyeti alır,
- Kan albümin ve hemoglobin düzeyi normal sınırlardadır ve ideal vücut ağırlığını korumaktadır.
Hemşirelik Girişimleri:
- Sık aralarla ağız bakımı vermek ve bu konuda hasta ve ailesini bilgilendirmek
- Enerji gereksinimine uygun diyeti alması için diyet uzmanı ile işbirliği yapmak (tuz ve potasyumdan kısıtlı diyet)
- Günlük kilo kontrolü yapmak
- Kan üre nitrojeni (BUN), total protein, idrarla atlan protein ve serum elektrolitlerinin izlemini yapmak
Hemşirelik tanısı: Deri bütünlüğünde bozulma riski
Neden: Ödem ve periferal doku perfüzyonunda bozulma .
Beklenen sonuçlar: Deri bütünlüğü sürdürülür.
Hemşirelik Girişimleri:
- Ödemli bölgelerdeki deriye basınç uygulamatan kaçınmak
- Deri temizliğine dikkat etmek, hastanın tırnaklarının kısa ve temiz olmasını sağlamak
- Ödemli bölgelerdeki deriyi düzenli olarak turgor yapı, |renk ve dolaşım yönünden izlemek
- Ödemli bölgelerdeki deriyi travma ve enfeksiyonlardan korumak
Hemşirelik tanısı: Enfeksiyon Riski.
Neden: Tedavi nedeniyle immün sistemin baskılanması.
Beklenen sonuçlar: Hasta sekonder enfeksiyonlardan korumak.
Hemşirelik Girişimleri:
- Gereksiz IV girişimlerden kaçınmak
- Aseptik teknik uygulamak
- Hastayı ziyaret edecek kişileri uyarmak
Hemşirelik tanısı: Sıvı volüm fazlalığı
Neden: İdrar outputunun azalması ile ilişkili.
Beklenen sonuçlar:
- Aldığı çıkardığı sıvı dengesi sürdürülüyor olmalı, ödem giderilmiş/azaltılmış olmalı,
- Kan basıncı hasta için normal sınırlarda olmalı
Hemşirelik Girişimleri:
- Aldığı-çıkardığı sıvı izlemi ve gerektiğinde sıvı kısıtlaması yapmak (Bir gün önceki idrar miktarı +500 – 600 ml hissedilmeyen kayıplar)
- Susuzluk hissini gidermek için oligürik dönemde limonlu şeker vb. emmesini önermek
- Karın çevresini her gün ölçerek assit kontrolü yapmak
- Solunum seslerini dinleyerek değerlendirmek
HASTA AİLE EĞİTİMİ VE TABURCU PLANI
- Enfeksiyondan korunma önlemleri ve enfeksiyonlu bireylerle temastan kaçınmanın önemi
- Deri bütünlügünün korunmasi için yapılması gerekenler ve deri bütünlüğünü korumanın önemi
- Ödemli derinin bakımı ve ödem kontrolü Aktivite intoleransının nedeni ve GYA yerine getirirken enerji gereksinimini azaltacak önlemler ve uygulamalar
- Günlük kilo kontrolü, aldığı-çıkardığı sıvı izleminin önemi
- Sıvı kısıtlamasının gerekliliği ve uymanın önemi
- Önerilen diyete (tuz ve potasyumdan kısıtlı) uymanın önemi
- Ağız bakımının gerekliliği ve önemi
- Sık ve küçük öğünlerle beslenmenin nedeni ve gerekliliği
- Toplumdaki sağlıklı bireylerin korunması için geçirilen bir üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE) veya sistemik enfeksiyonda mutlaka sağlık kuruluşuna baş vurup, önerilen tedaviyi sürdürmenin önemi konularında eğitim verilir.