Akciğer tüberkülozu binlerce yıldan beri insan sağlığını tehdit eden bir hastalıktır. Gelişmekte olan ülkelerde önemli bir sağlık sorunu olmakla beraber, gelişmiş ülkelerde de hala önemini sürdürmektedir.
Hastalığın tüm dünyada bir milyar insanı etkilediği, her yıl sekiz milyon yeni olgu ve tüberküloza bağlı üç milyon ölüm olduğu belirtilmektedir. Mortalite oranının yüksekliği, dünyada tüberküloz hastalarının yeterince tedavi ve bakım almadığının açık bir göstergesidir. 2023 yılı tahminlerine göre tüberküloz gelişmekte olan dünya ülkeleri için önemli bir problem olmaya devam edecektir.
Hastalık en sık akciğerlerde görülür ( %85). Ekstrapulmoner tüberkuloz en sık genito üriner, kas, iskelet, lenfatik ve santral sinir sistemlerinde gelişir. Tüberkuloz enfeksiyonu kişiden kişiye damlacık enfeksiyonu yoluyla bulaşır. Hasta kişinin öksürme, hapşırma ve konuşması sırasında solunum yollarından dışarı atılan mikroskopik tükürük parçacıkların inhale edilip alveollere ulaşması ile bulaşma gerçekleşir.
Enfeksiyonun bulaşması hasta bireyin çevresini enfekte etme potansiyeline, bulunan ortamın koşullarına ve enfeksiyona maruz kalma süresine bağlıdır. Bulaştırıcılığın olması için, bireyin aktif tüberkülozlu (ARB +; Aside Rezistan Bakteri) olması gerekir. Ateş, gece terlemesi, halsizlik, kilo kaybı, iştahsızlık, sedimantasyon hızında artma gibi sistemik belirtilerin yanında öksürük, balgam çıkarma gibi pulmoner semptomlar da gözlenmektedir.
Tanı, hasta öyküsü, balgam kültüründe A.R.B bakılması, akciğer grafisi ve tüberkülin testi ile konmaktadır. Tedavide, İNH, Streptomisin, Paraaminosalisilikasit (PAS), Ethambutol (EMB), Pirazinamid (PZA) ve Rifampisin (RİF) gibi antibakteriyal ilaçlar kullanılmaktadır.
Tüberküloz etkeni, 1882’de Robert Koch tarafından bulunmuş olan “Mycobacterium tuberkulosis” basilidir. 
Tüberkülozun sebebi: Mycobacterium tuberkulosis
Tüberkülozdan en önemli korunma; hastalığın doğru ve zamanında hızlı biçiminde tanılanması ve iyileşene kadar uygun tedavisinin yapılmasıdır.
Tüberküloz ve hemşirelik
Tüberkülozlu kişinin tam tedavi olabilmesi etkin ve sürekli hemşirelik bakımını gerektirir. Hemşirenin bu alandaki sorumluluğu hastanın hastalığına ve ilaç tedavisine uyumunu sağlamakla başlar.
Tüberkülozun kontrol altında tutulmasında hemşirenin görevleri
- Hasta eğitimi, (hasta ve ailesini hastalık, bulaşmanın önlenmesi, hastalığın tedavisi, ilaçların düzenli kullanılması)
- Danışmanlık
- Koruyuculuk
- Evde bakım vb.
Tüberküloz hemşirelik girişimleri
- Akciğer tüberkülozu – aktivite intoleransı
- Akciğer tüberkülozu – enfeksiyon riski
- Akciğer tüberkülozu – etkisiz solunum örüntüsü
- Akciğer tüberkülozu – beslenmede değişiklik
- Akciğer tüberkülozu – sosyal izolasyon
- Akciğer tüberkülozu – oral mukoz membranda değişim
Bu içerik “Hemşirelik Akademisi” tarafından hazırlanmıştır.